螻蛄
外觀
螻蛄![]() | |
---|---|
![]() | |
Gryllotalpa brachyptera | |
科學分類 ![]() | |
界: | 動物界 Animalia |
門: | 節肢動物門 Arthropoda |
綱: | 昆蟲綱 Insecta |
目: | 直翅目 Orthoptera |
亞目: | 劍尾亞目 Ensifera |
下目: | 蟋蟀下目 Gryllidea |
總科: | 螻蛄總科 Gryllotalpoidea |
科: | 螻蛄科 Gryllotalpidae Saussure, 1870 |
屬 | |
螻蛄屬群: | |
![]() | |
綠 = Gryllotalpa屬 藍 = Scapteriscus屬 黃 = Neocurtilla屬 |
螻蛄 [註 1](英語:mole cricket),是多種地棲性節肢動物門昆蟲綱直翅目螻蛄科(學名:Gryllotalpidae}})昆蟲的總稱。分布從地中海地區至中國大陸、日本、台灣中南部等地,南到澳洲東半部及美洲地區。
螻蛄有許多異名,如:𧕱 [1][註 2]、螲[2] [註 3]、螜 [3][註 4],俗稱蝲蝲蛄[4]、天螻、仙姑(仙蛄)、蜊蛄、鼫鼠[5],臺灣俗稱蠹蚍、度比仔,亦稱為剪鈕仔(「扒手」的台語)。香港稱土狗。常會與俗稱肚猴的台灣大蟋蟀混淆。
外形
[編輯]體圓,頭大,背部茶褐色,腹面灰黃色,長約三公分,有兩對翅膀,有尾鬚。前肢有排小尖刺類似皇冠,善掘地,生活在泥土中。
習性
[編輯]雜食性,嗜食農作物嫩莖,為稻麥害蟲。晝伏夜出,雄蟲每於日落黃昏時叫。
記載於晉朝·干寶《搜神記·螻蛄神》,太原郡人龐企曾擔任過廬陵太守。他說他的以前曾被案件牽連入獄,可他沒犯罪,但受不了嚴刑拷打,就只會被迫承認自己犯罪。在要等到案件將判決的時候,有隻螻蛄蟲爬到他旁邊,他就對螻蛄蟲說:「要是你有能力,能讓我活下來就好了。」然後,他就把飯給它吃。螻蛄吃完飯,離開一會就又回來,它身體還比原本大了些。他就覺得這螻蛄蟲有問題,就繼續給它吃東西。反覆了幾十天後,螻蛄蟲長到大概豬那樣大。到最後要給判決給龐企下死刑前,螻蛄就在前一天夜裡,在牢房牆腳挖洞,他就從洞裡逃出去。在很久以後,他被大赦可以不被處死。那之後龐家代代在四季節日,在城裡的路上祭祀螻蛄。 [6][7]
螻蛄屬群
[編輯]螻蛄亞科 Gryllotalpinae
[編輯]- 族 Gryllotalpellini Cadena-Castañeda, 2015 (South America)
- 螻蛄族 Gryllotalpini Leach, 1815 (World-wide)
- 螻蛄屬 Gryllotalpa
- 族 Neocurtillini Cadena-Castañeda, 2015 (Americas)
- 屬 Leptocurtilla
- 屬 Neocurtilla
- 族 Triamescaptorini Cadena-Castañeda, 2015 (New Zealand)
- 地位未定 incertae sedis
- †屬 Pterotriamescaptor
- †緬甸螻蛄屬 Burmagryllotalpa[8] Burmese amber, Myanmar, Cenomanian
掘螻蛄亞科 Scapteriscinae
[編輯]- 族 Indioscaptorini Cadena-Castañeda, 2015 (Indian Subcontinent)
- 掘螻蛄族 Scapteriscini Zeuner, 1939 (Americas)
†馬錢德螻蛄亞科 Marchandiinae
[編輯]- †古擬螻蛄屬 Archaeogryllotalpoides Martins-Neto 1991 Crato Formation, Brazil, Aptian
- †白堊四棘螻蛄屬 Cratotetraspinus Martins-Neto 1997 Crato Formation, Brazil, Aptian
- †馬錢德螻蛄屬 Marchandia Perrichot et al. 2002 Charentese amber, France, Cenomanian
- †屬 Palaeoscapteriscops Martins-Neto 1991 Crato Formation, Brazil, Aptian
地位未定 Incertae sedis
[編輯]圖片
[編輯]註解
[編輯]參見
[編輯]延伸閱讀
[編輯][在維基數據編輯]
參考
[編輯]- ^ 存档副本. [2024-06-07]. (原始內容存檔於2024-09-17).
- ^ 存档副本. [2024-06-07]. (原始內容存檔於2024-06-07).
- ^ 存档副本. [2024-06-07]. (原始內容存檔於2024-06-07).
- ^ 存档副本. [2024-06-07]. (原始內容存檔於2024-06-07).
- ^ 存档副本. [2024-06-07]. (原始內容存檔於2024-06-07).
- ^ 孫見坤. 中國妖怪大全(精裝珍藏版). 奇幻. 天津人民出版社. 2018/10/01: 295–298. ISBN 9787201139296.
- ^ 廬陵太守太原龐企,字子及。自言其遠祖不知幾何世也,坐事系獄,而非其罪,不堪拷掠,自誣服之。及獄將上,有螻蛄蟲行其左右,乃謂之曰:「使爾有神,能活我死,不當善乎。」因投飯與之。螻蛄食飯盡,去,頃復來,形體稍大。意每異之,乃復與食。如此去來,至數十日間,其大如豚。及竟報,當行刑,螻蛄夜掘壁根為大孔,乃破械,從之出。去久,時遇赦,得活。於是龐氏世世常以四節祠祀之於都衢處。後世稍怠,不能復特為饌,乃投祭祀之餘以祀之,至今猶然。
- ^ Wang, H.; Lei, X.; Zhang, G.; Xu, C.; Fang, Y; Zhang, H. The earliest Gryllotalpinae (Insecta, Orthoptera, Gryllotalpidae) from mid-Cretaceous Burmese amber. Cretaceous Research. 2020, 107: Article 104292. S2CID 210269713. doi:10.1016/j.cretres.2019.104292.
- ^ Xu, C.; Fang, Y.; Wang, H. A new mole cricket (Orthoptera: Gryllotalpidae) from mid-Cretaceous Burmese amber. Cretaceous Research. 2020, 112: Article 104428. S2CID 213736765. doi:10.1016/j.cretres.2020.104428.
外部連結
[編輯]- Mole Cricket Knowledge Base at University of Florida / Institute of Food and Agricultural Sciences
- On the University of Florida / Institute of Food and Agricultural Sciences Featured Creatures website