跳至內容

薩納欣橋

座標：41°5′56.4″N 44°39′27.2″E / 41.099000°N 44.657556°E / 41.099000; 44.657556
維基百科，自由的百科全書
薩納欣橋
Սանահինի կամուրջ（亞美尼亞語）
座標41°5′56.4″N 44°39′27.2″E / 41.099000°N 44.657556°E / 41.099000; 44.657556
跨越傑別德河
地點 亞美尼亞洛里州阿拉韋爾迪
維護單位亞美尼亞文化部（英語：Ministry of Education, Science, Culture and Sports (Armenia)）[1]
保護狀況
官方名稱哈格帕特修道院和薩納欣修道院
類型文化
標準ii, iv
評定時間1996年；2000年（20屆和24屆會議）
參考編碼777-003
地區西亞（英語：List of World Heritage Sites in Western Asia）
設計參數
建築材料玄武岩
最大跨度18.6米（61英尺）
跨數1
橋下淨空13.5米（44英尺）
歷史
施工單位瓦妮尼·扎卡里安（英語：Zakarid dynasty）王后
開工日1192年
重建日1888年、1928年—1929年、1939年—1940年、1955年、1976—1977年
地圖
地圖

薩納欣橋（亞美尼亞語：Սանահնի կամուրջ，羅馬化：Sanahni kamurj[2][3][4][5]）是一座橫跨傑別德河的中世紀石拱橋，位於亞美尼亞北部洛里州的阿拉韋爾迪。該橋建於12世紀末，被認為是中世紀亞美尼亞（英語：Medieval Armenia）最傑出的橋梁之一。雖然基本未受損毀，但自19世紀末以來，橋身經歷了多次修繕。直到20世紀60年代，該橋仍通行汽車，後來被改建為僅供行人通行的人行橋。

該橋同與之密切相關的薩納欣修道院以及附近的哈格帕特修道院一起被聯合國教科文組織列為世界遺產[6]。它是洛里的歷史地標[7] ，也是阿拉韋爾迪的象徵，出現在該鎮的徽章上（徽章）[8]。當地人通常簡稱它為「石橋」[a]。

建設

[編輯]

這座橋由瓦妮尼王后（娜娜）委託建造，以紀念她英年早逝的丈夫阿巴斯二世。阿巴斯二世為基烏里克家族（英語：Kiurikian dynasty）成員，該家族是巴格拉圖尼家族的一個分支。[15]阿巴斯是統治洛里地區的塔希爾-佐拉傑王國（英語：Kingdom of Tashir-Dzoraget）末代國王，而瓦妮尼是扎卡里安家族（英語：Zakarid dynasty）伊萬（英語：Ivane I Zakarian）和扎卡里（英語：Zakare II Zakarian）國王的妹妹[14]。她在一塊十字架石的背面[2]留下了12行銘文[12]，講述着建造這座橋的故事[16]。這塊十字架石原本被放置在橋梁左側的高台上，十分顯眼[12][b]。雖然具體的建造日期尚不確定，但學者們估計阿巴斯·基烏里克於1192年去世，這座橋是在之後不久建成的[17][12]。橋的建成日期通常被認為是1192年[23][c]或12世紀晚期[29]。

瓦妮尼擁有巨大的財富，是中世紀亞美尼亞引人矚目的女性人物[24][30]。史學家安東尼·伊斯特蒙德（英語：Antony Eastmond）認為，當時修建道路和橋梁等促進貿易所需的基礎設施的資金一部分是由女性贊助的[21]。扎魯伊·波格西安補充道，在銘文中，瓦妮尼「宣稱丈夫的王室特權歸於自己」，因為根據同時代法學家姆希塔爾·戈什（英語：Mkhitar Gosh）的說法，修建橋梁是「國王的特權」。因此，她可能在丈夫去世後確立了自己的女王地位[14]。

構造

[編輯]
這座橋的技術圖紙
鳥瞰圖

這座橋位於亞美尼亞阿拉韋爾迪市中心附近，直到20世紀，它都是連接薩納欣村和薩納欣修道院的唯一通道，後者在蘇聯時期併入阿拉韋爾迪[2]。橋梁由精雕細鑿的玄武岩石塊建造而成，並用糯米砂漿加固，[28][31]這是一座單跨度為18.6米（61英尺）的拱橋[28][20][26][3][d]。橋的總長度為60米（200英尺）[31][28]，其中心寬度為3.3—3.5米（10.8—11.5英尺）[28][3]。其高度距水面約13.5米（44英尺）[3]。

橋梁建在峽谷最窄的地方[20][28]，左岸明顯低於右岸[20]。為了適應不平坦的地形，該橋從較低的左岸到較高的右岸採用了階梯式過渡和女兒牆設計[25]，[19][20]拱頂為水平位置[28]。右側橋台坐落在一塊堅固的岩石露頭上[33]，而左側橋台則通過傾斜的通道錨定在土體上[12]。1977年，該橋的階梯式道路（此前為了方便機動車通行而填平）恢復了原貌[2][12]。尼古拉·托卡斯基（俄語：Токарский, Николай Михайлович）認為建築師巧妙地應對了在複雜地形中穿越河流的挑戰，「避免在山區河流的冷水中進行石雕工作，並減少了砌體的體積」[34]。瓦拉茲達特·阿魯秋尼揚寫道，其獨特的建築形式與峽谷風景如畫的環境相協調[20]。

橋上有雙拱帶形式的裝飾[28]以及四座象徵守護的獅子雕塑[28][32]，放置在水平女兒牆的四個角上[28]。隨着時間的推移，它們已經嚴重磨損[3]。這些獅子被視為基烏里克人的象徵[35]。

保護

[編輯]
1947年該橋照片

這座橋屬於受國家保護的國家歷史古蹟[4]。2000年，這座橋與薩納欣修道院一起被列入聯合國教科文組織世界遺產名錄，兩者有着「密切的文化聯繫」[36]。該遺產還包括附近的哈格帕特修道院，該修道院於1996年被列入名錄[6][1][37]。其保護區面積為0.2公頃（0.49英畝）[38]。

拱門
階梯式道路
四隻獅子之一

該橋被認為是亞美尼亞現存最古老的橋梁[31] ，自建成以來幾乎完好無損[27][20]。卡羅·加法達良（亞美尼亞語：Կարո Ղաֆադարյան）寫道，它是「一座獨特的石橋，自12世紀末以來，它保存至今，幾乎完好無損，幾乎沒有經過任何修繕或改建」[11]。加尼克·沙赫基揚（亞美尼亞語：Գառնիկ Շախկյան）和斯捷潘·姆納察卡尼揚（亞美尼亞語：Ստեփան Մնացականյան (ճարտարապետ)）寫道，它是「現存最古老的具有如此大跨度的拱橋」[39]。

幾十年來，橋梁一直被重型機動車輛使用，最初通過的車輛重達12至14噸，後來限制在8噸[33][2]。為使車輛順利通行，橋面被填滿泥土，這是亞美尼亞南部休尼克地區廣泛使用的做法[12]到了20世紀60年代，該橋開始僅限行人通行[e]。

修復

[編輯]

橋梁曾經歷過多次修復[28]。第一次有記錄的修繕可以追溯到1888年，當時梯弗里斯（Tiflis，今格魯吉亞第比利斯）諾拉申教堂（英語：Norashen Church）神父塔德沃斯·耶爾萬登茨出資加固了左側受損的地基[28][40]。他留下了七行碑文（碑文內容），這些碑文在1977年進行修復工作時出土，當時北側的下坡堆積物被清除，而此前為方便機動車通行，坡上曾被填滿泥土[12]。

20世紀20年代，這座橋與耶雷魯克教堂（英語：Yererouk）一起成為蘇維埃亞美尼亞首批修復的歷史古蹟之一[2]。這兩次修復是戰前僅有的兩次重大修復[41]。1926年，因為橋基已經開始受到侵蝕，當地政府向古蹟保護委員會主任亞歷山大·塔馬尼揚 和阿什哈貝克·卡蘭塔爾（英語：Ashkharbek Kalantar）提出請求，要求修復這座橋[42]。在亞美尼亞新古典主義風格創始人塔馬尼揚的直接監督下 [43][28]，1928年至1929 年，橋左岸地基得到加固[28][44]。由於該路段用於機動車運輸，並且位於連接薩納欣村和阿拉韋爾迪的唯一道路上，因此此次修復「主要是為了尋求切實可行的解決方案」[2]。

1939年至1940年，橋梁的兩個立面進行了額外的修復工作[28][2]。精細切割的石塊已經嚴重膨脹，威脅到整個磚石結構的完整性[2]。橋拱尚未修復[5]。缺乏經驗的專家還安裝了記錄不佳的排水系統[45]。排水不當造成的同樣問題後來再次出現，1955年進行了更多的修復工作。為了穩定橋梁，橋面被暴露出來，橋梁立面上膨脹的磚石表面也得到了重修。這座橋「得到了完全可靠的技術加固」。[2]

1959年初，傑別德河發生特大洪水，新建成的薩納欣橋被摧毀，而這座老橋卻安然無恙。此後近兩年，這座橋一直是阿拉韋爾迪和薩納欣之間的唯一通道。[45]1976年至1977年，橋梁立面得到了進一步修復[28]。此外，道路上的填充物也被清除，恢復了其原來的階梯形狀[2][12]。

當前狀態

[編輯]

到2013年，植被過度生長對橋梁的結構完整性構成了威脅[46] 其中一些植被於2021年12月被清除[1]。

這座橋經受住了2024年5月傑別德河洪水（英語：2024 Armenia–Georgia floods）的侵襲，這場洪水致使該地區17座橋梁受到毀壞[47]。它是阿拉韋爾迪三座保存完好的橋梁之一[48]。總理尼科爾·帕希尼揚指出，這座橋梁的拱形設計是堅固耐用的典範[49][50]。雖然初步報告顯示洪水沒有造成重大影響[9]，但洪水退去後進一步檢查發現，其地基遭到破壞[51][52]。2025年3月，當代作家、阿拉韋爾迪本地居民列馮·賈瓦希揚（亞美尼亞語：Լևոն Ջավախյան）警告說，橋梁靠近地基的右側牆壁受到了影響，並敦促當局採取行動防止橋梁倒塌[53]。

反響

[編輯]
從東邊俯瞰
19世紀早期水彩畫，弗拉基米爾·莫什科夫（英語：Vladimir Moshkov）作[54]
1899年油畫，哈魯廷·沙姆辛尼揚（亞美尼亞語：Հարություն Շամշինյան）作[55]

瓦拉茲達特·阿魯秋尼揚和安德拉尼克·巴格達薩良（亞美尼亞語：Անդրանիկ Բաղդասարյան:）將該橋描述為中世紀亞美尼亞最著名的橋梁之一[32][19]。加尼克·沙赫基揚（亞美尼亞語：Գառնիկ Շախկյան）和斯捷潘·姆納察卡尼揚（亞美尼亞語：Ստեփան Մնացականյան (ճարտարապետ)）對其大膽的工程設計和精緻的建築和藝術感表示讚賞[39]。斯捷潘·姆納察卡尼揚表示，由於橋梁卓越的建造方式，它經受住了強烈的洪水和湍急的山區河流泛濫[27]。瓦萊里安·利索夫斯基（俄語：Лисовский, Валериан Яковлевич）和霍夫漢內斯·卡爾帕赫恰揚（俄語：Халпахчьян, Оганес Хачатурович）認為它非凡[25][56]，格里戈里·維爾米舍夫（亞美尼亞語：Գրիգորի Վերմիշև）稱其優雅[57]。約翰·布雷迪·基斯林（英語：John Brady Kiesling）發現它「用石貓優雅地裝飾」[22] ，而尼古拉·托卡斯基（俄語：Токарский, Николай Михайлович）稱讚其「雕琢精良的圓形拱門，裝飾簡潔、沉穩」[34]。

1812年到訪的俄國外交官威廉·馮·弗雷岡（德語：Wilhelm von Freygang）（瓦西里·弗雷岡（俄語：Фрейганг, Василий Иванович））稱其為傑作[58]。蘇聯高級官員阿納斯塔斯·米高揚是薩納欣人，他在回憶錄中寫道，這座橋「建築之美總是讓他感到欣喜」[59]。另一位阿拉韋爾迪人，當代作家列馮·賈瓦希揚（亞美尼亞語：Լևոն Ջավախյան）寫道，這座橋就像「一隻翱翔在傑別德河上的巨型獵鷹」，並稱其為「亞美尼亞歷史上的第七大奇蹟」[53]。

小說家亞歷山大·謝凡撒得（英語：Alexander Shirvanzade）在1888年寫給洛里的遊記中寫道，它是「一個非常簡單的結構，沒有複雜的建築元素」[40]。鮑里斯·皮奧特羅夫斯基（英語：Boris Piotrovsky）在回憶錄中寫道，20世紀30年代發生了一起「有趣的事件」，蘇聯土木工程師格里戈里·佩列傑里（英語：Grigory Peredery）在蘇聯科學院的一份報告中表示，這座橋「不是按照『現代技術』規則建造的，不會得到今天的專家委員會的批准」[60]。

藝術形象

[編輯]

弗拉基米爾·莫什科夫（英語：Vladimir Moshkov）（卒於1839年）的水彩畫[54]、哈魯廷·沙姆辛尼揚（亞美尼亞語：Հարություն Շամշինյան）的油畫（1899年）[55][61]、阿德里安·卡普林（俄語：Каплун, Адриан Владимирович）的水彩畫（1934年）[62]，以及魯本·貝德羅索夫（亞美尼亞語：Ռուբեն Բեդրոսով）的兩幅紙上木刻版畫（1967年、1972年）中都曾描繪過這座橋[63][64]。

參見

[編輯]

參考資料

[編輯]
注釋
  1. ^ 亞美尼亞語：Քարե կամուրջը，羅馬化：K』are kamurjë。[9][10]
  2. ^ 這座十字架石已被轉移至薩那欣修道院進行保存[12][2]。十字架石的頂部已缺失。根據霍夫塞普·阿爾古蒂安（英語：Hovsep Arghutian (bishop)）的同時期記錄，它在1795年與伊朗的交戰中被其國王阿迦·穆罕默德汗的軍隊破壞。[17]十字架石上可能刻有其建造日期[18]。
  3. ^ 政府指定的紀念碑名單和文化部的名單上顯示為1195年。[4][1]
  4. ^ 較早的資料顯示為18米（59英尺）[19][32][11]或17.5米（57英尺）[2]。
  5. ^ 資料並未具體說明該橋何時禁止機動車通行。1955年修復期間，橋面填土被清理，但目前尚不清楚清理工作是部分完成還是全部完成，也不清楚這種改變是暫時的還是永久性的。[2]1965年的一篇文章報道稱，所有類型的車輛「最近都被禁止通行」[31]。1968年，卡羅·加法達良（亞美尼亞語：Կարո Ղաֆադարյան）指出這座橋「不再使用，並作為歷史地標保存下來」[11]。到1978年，康斯坦丁·霍夫漢尼斯揚（英語：Konstantine Hovhannisyan）寫道，這座橋「僅供行人通行」[2]。
來源
  1. ^ 1.0 1.1 1.2 1.3 Կգմսն, ՀՀ. Սանահինի կամրջի կամարներն ու պատերը մաքրվել են խոտածածկույթից. escs.am. Ministry of Education, Science, Culture and Sports of Armenia. 2021-12-29. （原始內容存檔於2025-03-18） （亞美尼亞語）. 
  2. ^ 2.00 2.01 2.02 2.03 2.04 2.05 2.06 2.07 2.08 2.09 2.10 2.11 2.12 2.13 2.14 Hovhannisyan, Konstantine. Ճարտարապետական հուշարձանների վերանորոգումը Սովետական Հայաստանում (PDF). Yerevan: Hayastan. 1978: 137-138 [2025-03-24]. （原始內容 (PDF)存檔於2024-12-04） （亞美尼亞語）. 
  3. ^ 3.0 3.1 3.2 3.3 3.4 Harutyunian, Isahak. Սանահնի կամուրջը. Azgagrakan Handes（英語：Azgagrakan Handes） (Tiflis). 1898, 3 (1): 309–310 （亞美尼亞語）.  (archived PDF)
  4. ^ 4.0 4.1 4.2 Լոռու մարզի պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձանների պետական ցուցակ. arlis.am. Armenian Legal Information System. 2004-02-09. （原始內容存檔於2025-03-20） （亞美尼亞語）. 
  5. ^ 5.0 5.1 Tamanyan 1988，第18頁.
  6. ^ 6.0 6.1 Monasteries of Haghpat and Sanahin. whc.unesco.org. （原始內容存檔於2025-03-18） （英語）. 
  7. ^ Լոռու մարզում զբոսաշրջության զարգացման հնարավորությունների հետազոտություն (PDF). Lori Tourism R&D Center: 32. 2020. （原始內容 (PDF)存檔於2022-07-30） （亞美尼亞語）. 
  8. ^ Alaverdi municipality. Facebook. 2023-12-12. （原始內容存檔於2025-03-27） （亞美尼亞語）. 
  9. ^ 9.0 9.1 Ալավերդու փրկված կամուրջները. a1plus.am（英語：A1plus）. 2024-05-27. （原始內容存檔於2025-03-27） （亞美尼亞語）. ; Ալավերդու անառիկ կառույցները. Ankyun+3 TV. 2024-05-27. （原始內容存檔於2025-03-27） （亞美尼亞語）. 
  10. ^ Պատմական ակնարկ. alaverdi.am. Alaverdi Municipality. （原始內容存檔於2019-06-24）. Սանահինի պատմական (Քարե) կամուրջը 
  11. ^ 11.0 11.1 11.2 11.3 Ghafadaryan, Karo. Սանահին և Հաղպատ վանքերը (Հիմնադրման 1000-ամյակի առթիվ). Etchmiadzin（英語：Etchmiadzin (magazine)）. 1968, 24 (6): 14 [2025-03-24]. （原始內容存檔於2025-03-21） （亞美尼亞語）. 
  12. ^ 12.00 12.01 12.02 12.03 12.04 12.05 12.06 12.07 12.08 12.09 Barkhudaryan, S. G.; Ghafadaryan, K. G.; Saghumyan, S. T. Թումանյանի ենթաշրջան. Դիվան հայ վիմագրության. Պրակ IX. Լոռու մարզ. Yerevan: Armenian Academy of Sciences Institute of Archaeology and Ethnography. 2012: 19-21. ISBN 978-5-8080-0981-3 （亞美尼亞語）. 
  13. ^ 13.0 13.1 La Porta, Sergio. The Kingdom and the Sultanate were conjoined: legitimizing land and power in Armenia during the 12th and early 13th centuries. Revue des études arméniennes（英語：Revue des Études Arméniennes）. 2012, 34: 73–118 （英語）. 
  14. ^ 14.0 14.1 14.2 Pogossian, Zaroui. Women, Identity and Power: a Review Essay of Antony Eastmond Tamta's World. Al-ʿUsur Al-Wusta. 2019, 27 [2025-03-24]. doi:10.7916/alusur.v27i1.6786. （原始內容存檔於2024-08-06） （英語）.  (archived PDF)
  15. ^ [11][12][13][14]
  16. ^ Marr, Nikolai. Надпись Санаинского моста. Khristianskii Vostok (Petrograd: Imperial Academy of Sciences). 1915, IV: 191-192 （俄語）. 
  17. ^ 17.0 17.1 Ghafadaryan, Karo. Սանահինի վանքը և նրա արձանագրությունները. Yerevan: Armenian SSR Academy of Sciences. 1957: 185-187 （亞美尼亞語）. 
  18. ^ 18.0 18.1 Gasparyan, M. S. ՀՍՍՀ հին կամուրջները (PDF). Banber Yerevani Hamalsarani (Yerevan State University). 1987, 2 (62): 205–208 （亞美尼亞語）. 
  19. ^ 19.0 19.1 19.2 19.3 Harutyunyan, Varazdat. Ճարտարապետություն. Հայ Ժողովրդի Պատմություն, Հ. 3. Հայաստանը զարգացած ֆեոդալիզմի դարաշրջանում (IX դ. կեսերից մինչև XIV դ. կեսերը). Yerevan: Armenian SSR Academy of Sciences. 1976: 905-906 （亞美尼亞語）. 
  20. ^ 20.0 20.1 20.2 20.3 20.4 20.5 20.6 Harutyunyan, Varazdat. Հայկական ճարտարապետության պատմություն (PDF). Yerevan: Luys. 1992: 350–351. ISBN 5-545-00215-4. （原始內容 (PDF)存檔於2022-01-02） （亞美尼亞語）. 
  21. ^ 21.0 21.1 Eastmond, Antony. Tamta's World: The Life and Encounters of a Medieval Noblewoman from the Middle East to Mongolia. Cambridge University Press. 2017: 191–192. ISBN 978-1-107-16756-8 （英語）. 
  22. ^ 22.0 22.1 Kiesling, Brady. Rediscovering Armenia: An Archaeological/Touristic Gazetteer and Map Set for the Historical Monuments of Armenia (PDF). Yerevan/Washington DC: Embassy of the United States of America to Armenia. 2000. （原始內容 (PDF)存檔於2006-05-03）. 
  23. ^ [19][20][21][13][22]
  24. ^ 24.0 24.1 Manandyan, Hakob. Քննական Տեսություն Հայ Ժողովրդի Պատմության Volume 3. Yerevan: Armenian SSR Academy of Sciences. 1952: 160 （亞美尼亞語）. Նանան ունեցել է, իրոք, մեծ կարողություն և, ինչպես հայտնի է, 12-րդ դարի վերջերում կառուցել է իր ամուսնու հիշատակին Սանահնի կամուրջը Զորագետի վրա, որը մինչև այժմ կանգուն է։  (PDF)
  25. ^ 25.0 25.1 25.2 Khalpakhchian, O. Kh. Армянская ССР. Искусство стран и народов мира. 1: Австралия - Египет. Moscow: Sovetskaya Entsiklopediya（英語：Publishing houses in the Soviet Union）. 1962: 102-103 （俄語）. 
  26. ^ 26.0 26.1 Harutyunyan, V. Սանահինի կամուրջ. Armenian Soviet Encyclopedia（英語：Armenian Soviet Encyclopedia） Vol. 10. 1984: 175. 
  27. ^ 27.0 27.1 27.2 Mnatsakanyan, Stepan. Искусство Армении. Veymarn, Boris V. (編). История искусства народов СССР. Том 2. Искусство IV-XIII веков. [History of Art of the Peoples of the USSR. Volume 2. Art of the 4th-13th Centuries]. Moscow: Izobrazitelnoye iskusstvo（俄語：Изобразительное искусство (издательство)）. 1973: 130 （俄語）. 
  28. ^ 28.00 28.01 28.02 28.03 28.04 28.05 28.06 28.07 28.08 28.09 28.10 28.11 28.12 28.13 28.14 28.15 Սանահինի կամուրջ. hushardzan.am. State Service for the Protection of Historical Environment and Cultural Museum-Reservations. （原始內容存檔於2025-03-19） （亞美尼亞語）. 
  29. ^ [24][25][26][27][18][28]
  30. ^ Petrosyants, Viktor Mnatsakani. Հայրենական մշակույթի պաշտպան հայ կանայք. Etchmiadzin（英語：Etchmiadzin (magazine)）. 1979, 36 (7): 52–57 [2025-05-01]. （原始內容存檔於2025-03-28） （亞美尼亞語）.  (archived PDF)
  31. ^ 31.0 31.1 31.2 31.3 Հայաստանի ամենաերկարակյաց կամուրջը (PDF). Hayreniky dzayn（亞美尼亞語：Հայրենիքի ձայն）. 1965-08-01: 8 [2025-03-24]. （原始內容存檔 (PDF)於2025-02-24） （亞美尼亞語）. 
  32. ^ 32.0 32.1 32.2 Bagdasarian, Andranik Bakhshievich. Армения. Moscow: Mysl（俄語：Мысль (издательство, Москва)）. 1966: 250 （俄語）. 
  33. ^ 33.0 33.1 Hovhannisyan, K. L. Архитектура XII-XVIII вв.. Очерки по истории архитектуры древней и средневековой Армении. Yerevan: Armenian SSR Academy of Sciences. 1978: 137. （原始內容存檔於2024-03-13） （俄語）. 
  34. ^ 34.0 34.1 Tokarsky, Nikolai M. Архитектура древней Армении. Yerevan: Armenian SSR Academy of Sciences. 1946: 322–323 （俄語）. 
  35. ^ Matevosyan, Rafayel I. Հայկական զինանշաններ. Yerevan: Gitutyun. 2002: 78. ISBN 5-8080-0023-8 （亞美尼亞語）. 
  36. ^ 1996 Advisory Body Evaluation (ICOMOS). whc.unesco.org: 3. 1995-10-16. （原始內容存檔於2017-02-08）. 
  37. ^ Decision 20 COM VIII.C Inscription: The Monastery of Haghpat (Armenia). whc.unesco.org. （原始內容存檔於2024-10-07）. 
  38. ^ Giambruno, Mariacristina; Pistidda, Sonia. Monasteries of Haghpat and Sanahin, Monastery of Geghard, and the Upper Azat. The Current Situation of the Two World Heritage Sites. Heritage for a Sustainable Development: The World Heritage Sites and Their Impacts on Cultural Territories: Case Studies from Armenia. Springer International Publishing. 2023: 55 [2025-03-24]. ISBN 978-3-031-20157-8. doi:10.1007/978-3-031-20157-8_4. （原始內容存檔於2024-09-10） （英語）. 
  39. ^ 39.0 39.1 Shakhkyan, Garnik; Mnatsakanian, Stepan. Архитектурные памятники Советской Армении. Yerevan: Parberakan. 1989: 41 （俄語）. 
  40. ^ 40.0 40.1 Shirvanzade, Alexander. Լոռվա ձորերում, September 1888, Tiflis. Շիրվանզադե. Երկերի ժողովածու. հատոր 9. Yerevan: Haypethrat. 1961: 53-54 （亞美尼亞語）. 
  41. ^ Tamanyan 1988，第21頁.
  42. ^ Sargsyan, A. S.; Hovsepyan, E. V.; Martirosyan, M. V. Դարերից ժառանգածը՝ դարերի համար (փաստաթղթեր Սովետական Հայաստանում պատմության և կուլտուրայի հաշարձանների պահպանության պատմությունից (1921-1941 թթ.) (PDF). Banber Hayastani Arkhivneri (Yerevan: National Archives of Armenia（英語：National Archives of Armenia）). 1982, (3): 94-95 [2025-03-24]. ISSN 0321-0340. （原始內容存檔 (PDF)於2025-03-19） （亞美尼亞語）. 
  43. ^ Tamanyan 1988，第14頁.
  44. ^ Tamanyan 1988，第16頁.
  45. ^ 45.0 45.1 Tamanyan 1988，第19頁.
  46. ^ Paremuzyan, Larisa. Ալավերդու քաղաքապետը վաճառել է հուշակոթողի մերձակա տարածքը. Hetq（英語：Hetq）. 2013-06-14. （原始內容存檔於2025-03-27） （亞美尼亞語）. 
  47. ^ 17 bridges destroyed due to floods, some of their restoration will take lot of effort and time, Armenia official says. news.am. 2024-05-27. （原始內容存檔於2025-03-18）. 
  48. ^ Ghalechyan, Narine. Վնասն ահռելի է ու այս պահին դժվար հաշվելի. Գնել Սանոսյան. azatutyun.am. RFE/RL. 2024-05-30. （原始內容存檔於27 March 2025）. 
  49. ^ Սանահինի կամրջին ոչ մի բան չի եղել, որովհետև բարձր է. վարչապետը կարևորել է կամրջաշինական ստանդարտները. araratnews.am. 2024-05-30. （原始內容存檔於2025-03-28） （亞美尼亞語）. 
  50. ^ Միջազգային օգնության հարցում պետք է շեշտը դնել կամուրջների կառուցման վրա. Փաշինյան. news.am. 2024-05-30. （原始內容存檔於2025-03-28） （亞美尼亞語）. 
  51. ^ Ջրհեղեղից լրջորեն վնասվել է նաև Սանահինի 12-րդ դարի կամուրջը. oragir.news. 2024-06-06. （原始內容存檔於2025-03-27） （亞美尼亞語）. 
  52. ^ Ալավերդու պատմական կամուրջը ևս տուժել է ջրհեղեղից. Citizen's Voice. 2024-06-06. （原始內容存檔於2025-03-28） （亞美尼亞語）. 
  53. ^ 53.0 53.1 "12-րդ դարում Վանենի թագուհու կառուցած կամուրջը վնասվել է, իշխանությունը ոչինչ չի ձեռնարկում". Լևոն Ջավախյան. mamul.am. 2025-03-20. （原始內容存檔於2025-03-20） （亞美尼亞語）. ; originally published: Javakhyan, Levon. Ծվատվող փառքն ու պատիվը. Facebook. 2025-03-20. （原始內容存檔於2025-03-20） （亞美尼亞語）. 
  54. ^ 54.0 54.1 Սանահինի կամուրջը ջրաներկ Մոշկով Վլադիմիր Իվանովիչ Արտադրման ժամանակը՝ անհայտ. treasury.am. （原始內容存檔於2025-03-29） （亞美尼亞語）. 
  55. ^ 55.0 55.1 Dznuni, D. M.; Drampian, R. G. (編). Հ. Ի. Շամշինյանի ցուցահանդեսի կատալոգ (PDF). State Art Gallery of Armenia. 1954: 17. （原始內容 (PDF)存檔於2025-03-19） （亞美尼亞語）. 
  56. ^ Lisovsky, V. Ya. Записки Кавказского отдела ИРГО. Кн. XX : Закавказье. Tiflis: Typographie A. S. Fedorov. 1896: 93. 
  57. ^ Vermishev, Grigory Khristoforovich. Амирспасалар. Voenizdat. 1968: 603 （俄語）. Мост Санаина. До наших дней уцелел изящный арочный мост через реку Дзорагэт (по дороге из города Алаверди в Санаин), семь веков назад построенный царицей Ванана. 
  58. ^ Hakobyan, Hovhannes. Ուղեգրություն Ֆրեյգանի (1812թ.). Հայաստանի և Անդրկովկասի պատմության. Ուղեգրություններ Vol. 6. Yerevan: Melkonian Fund. 1934: 399, 412 （亞美尼亞語）. ；英文出版物：Letters from the Caucasus and Georgia: To which are Added, the Account of a Journey Into Persia in 1812, and an Abridged History of Persia Since the Time of Nadir Shah. London: John Murray. 1823: 267. 
  59. ^ Mikoyan, Anastas. В начале двадцатых .... Moscow: Politizdat（俄語：Политиздат）. 1975: 205 （俄語）. 
  60. ^ Piotrovsky, Boris. Страницы моей жизни. Saint Petersburg: Russian Academy of Sciences. 1995: 144. ISBN 5-02-028205-7 （俄語）. 
  61. ^ Իրականության հավաստի վերարտադրում… Հարություն Շամշինյան. panorama.am. 2013-12-03. （原始內容存檔於2017-02-12） （亞美尼亞語）. Սանահինի կամուրջը. Բնանկար 
  62. ^ Художники народов СССР. Биобиблиографический словарь в 6 томах Vol. 4, Book 2 (Kaev-Kobozev) (PDF). St. Petersburg: Humanitarian Agency Academic Project. 1995: 188 （俄語）. 
  63. ^ Սանահինի կամուրջը թուղթ, փայտափորագրություն Բեդրոսյան (Բեդրոսով) Ռուբեն Սերգեյի 1967. treasury.am. （原始內容存檔於2025-03-29） （亞美尼亞語）. 
  64. ^ Սանահինի կամուրջը (1972). gallery.am. National Gallery of Armenia. （原始內容存檔於2023-12-11） （亞美尼亞語）. 
參考書目
取自「https://zh.wikipedia.org/w/index.php?title=萨纳欣桥&oldid=88164953」