跳转到内容

紅嘴奎利亞雀

本页使用了标题或全文手工转换
维基百科,自由的百科全书
紅嘴奎利亞雀
指名亞種雄鳥繁殖羽
非繁殖羽
科学分类 编辑
界: 动物界 Animalia
门: 脊索动物门 Chordata
纲: 鸟纲 Aves
目: 雀形目 Passeriformes
科: 织雀科 Ploceidae
属: 奎利亞雀屬 Quelea
种:
紅嘴奎利亞雀 Q. quelea
二名法
Quelea quelea
(Linnaeus, 1758)[2]
亚种
分佈範圍
異名[3]
  • Emberiza quelea Linnaeus, 1758
  • Loxia sanguinirostris (Linnaeus, 1758)
  • Loxia lathamii Smith, A, 1836
  • Ploceus aethiopicus Sundevall, 1850
  • Euplectes gregarius Heuglin英语Theodor von Heuglin, 1856
  • Ploceus russi Finsch英语Otto Finsch, 1877
  • Quelea quelea centralis Van Someren英语Victor Van Someren, 1921
  • Quelea sanguineirostris centralis Van Someren, 1921

紅嘴奎利亞雀學名Quelea quelea)是雀形目織布文鳥科奎利亞雀屬的一種小型候鳥。[2]這種鳥分佈于撒哈拉以南非洲,共有三個亞種,是非洲的特有留鳥。這個物種是地球上數量最多的野生鳥類,達15億隻,僅次於被人類所豢養的家雞。其龐大的鳥群也對當地農業造成危害,因此被稱作非洲的「帶羽蝗蟲」。

這種鳥主要以植物種子為食,可能會對農作物產生損害,因此非洲農民會使用殺鳥劑來捕殺紅嘴奎利亞雀。在《國際自然保護聯盟瀕危物種紅色名錄》,因其數量眾多且缺乏威脅的情況下,被列為無危物種

命名歷史與分類[编辑]

這個物種是由瑞典博物學家卡尔·林奈於其1758年的《自然系統第十版描述的物種,當時林奈認為牠是一種鹀属鳥類並賦予其Emberiza quelea的學名,且錯誤標註這種鳥類生於印度[4]1766年出版的《自然系統》第十二版英语12th edition of Systema Naturae中,林奈將該錯誤藉法國動物學家馬蒂蘭·雅克·布里松的資料修正為非洲。[5][6][7]有推測認為是1758年時林奈就已經獲得了布里松當時的草稿,但因資料不完全而將標本送回的船隻途經的地點誤認——該船自東印度返回,經非洲返回歐洲。[5]

织布鸟属

奎利亞雀屬

紅嘴奎利亞雀

紅頭奎利亞雀

緋紅奎利亞雀

Quelea

艳织雀属

2017年研究中的織布文鳥科下的部分支序圖[8]

1850年,德國鳥類學家路德維希·賴興巴赫建立了奎利亞雀屬,並將林奈於1766年命名的Loxia sanguinirostris作為該屬的唯一成員,這個學名現被視為是紅嘴奎利亞雀的一個異名,因此成為本屬的模式種[3][9][10][11]在生物分類學中,現歸於織布文鳥科織布文鳥亞科英语Ploceinae下,與另外兩種奎利亞雀的分支形成姊妹群。[8]目前紅嘴奎利亞雀曾記錄到與紅頭奎利亞雀英语Red-headed quelea有雜交紀錄。[12]

林奈並未有留下其命名緣由。[4]但多認為該詞來自於中世紀拉丁語中的鵪鶉,兩者的具體關聯並不清楚,一說來自非洲土著的名字,另一說則認為與《出埃及記》所描述的大量鵪鶉有關。[13]:328

形態特徵[编辑]

紅嘴奎利亞雀體長約12公分,體重約15—30公克。[14]鳥喙寬平均約5.8公釐、深平均約7.9公釐、嘴峰長平均約14.2公釐,翼長平均約66.1公釐;跗蹠平均長約18.0公釐,尾長平均約38.8公釐。[15]其野外預期壽命在二至三年間,籠養的紅嘴奎利亞雀壽命可達18年。[12]

紅嘴奎利亞雀雄鳥的鳥喙呈紅色,這也是其名稱「紅嘴」的由來;眼睛虹膜棕色,有紅色眼眶環;而腿為粉紅色。[14][12][16][17]這個物種在繁殖季中羽毛有所不同,雄雌鳥也有所分別。[17]

Q. q. aethiopica的雄鳥兩種繁殖羽型態

其雄性成鳥在繁殖季中的面部常有一塊橫跨於上至喉嚨處的黑色區塊,狀似面具。[17]該「面具」在整個族群中有顏色上的變化:有75%臉部呈黑色,而剩下的多呈白色;但兩種皆帶有粉紅色或淡黃色邊緣。[16][18]指名亞種雄鳥頭冠、頸部和下半身呈奶油色,頭後為淡褐色或粉紅色;背、臀部淺棕色;翅膀棕色,羽毛邊緣顏色較淺;腹部及尾下覆羽為奶油色;大腿米白色;尾巴棕色。[17]

非繁殖季時,除了前額和頭冠呈灰褐色;下巴和喉嚨奶油白色;淺褐色的胸部之外,其他部位與繁殖期的雄鳥相似,但會帶有一些條紋。[17]

繁殖季時的雌鳥

而雌鳥四季皆與非繁殖期的雄鳥外觀相似,全身主要為灰棕的羽色:上半身有條紋,下半身白色。[16][12]但在繁殖期時其鳥喙及眼圈會轉為(橘)黃色,其他時間則是粉色或暗紅色的。[12][17]而幼鳥外觀上也與雌鳥相似。[16]

亞種與分佈[编辑]

這個物種目前一共有三個亞種,皆遍布於非洲撒哈拉沙漠以南:[2][16]

這三個亞種主要透過其雄鳥在繁殖季時的羽毛區分,其中Q. q. aethiopica亞種的下腹沒有淡棕色的顏色,也沒有前額的黑色帶狀紋。[21]:139Q. q. lathamii亞種的頭冠灰褐色,前額上有帶狀紋,且下腹主要為白色。[21]:139}[17]

這個物種曾另有兩個被描述的亞種Q. q. spoliatorQ. q. intermedia[22][23]但前者經研究發現其標本多處於Q. q. lathamii的一整段連續羽毛顏色漸變的中間,也兩者沒有遺傳隔離的證據,因而被確認為其異名[22]而後者則被視為是Q. q. aethiopica的異名。[3]

棲息地[编辑]

紅嘴奎利亞雀主要居住於半乾旱的地區,但也偶爾會在濕地和乾燥地區出沒。[14]通常只要有種子可食和樹木可棲之處,除了赤道雨林帶和非洲之角的半沙漠地區之外,皆有機會可見這些鳥類的蹤影。[24]近期隨著其大片棲息地被轉變為農田,這個物種也隨之更常在耕地上活動。[24]

習性[编辑]

族群與遷徙[编辑]

一群紅嘴奎利亞雀,攝於加納北部大區

紅嘴奎利亞雀是高度群居的鳥類,有時可以數百萬隻為單位移動,甚至可達8000萬隻的大小。[16][24]牠們會為了尋找食物而不斷遷徙,隨著雨季的前線移動。[12][25]即使是在繁殖季中,其群體每天也會飛行50—65公里的距離尋找食物,晚上再回到築巢地區休息。[25]雖然通常大量集群遷徙,但在食物並不足夠的地區其族群會小的多。[24]一些數量較少的種群也會和各種织布鸟或者蘇丹金麻雀一起生活。[25]

食性[编辑]

紅嘴奎利亞雀主要以植物種子為食(特別是草籽),但在餵養雛鳥、遷徙前或繁殖前也吃昆蟲。[12]這個物種有著特殊的覓食方式,稱之為「輥式覓食」(Roller-feeding)——後面的鳥群會不斷地飛到前面以替代前方鳥群位置覓食,形成如滾筒一般的畫面。[21]:91但在缺乏草籽或有機會時,牠們就會攻擊人類的農作物,並造成經濟損失。[12]

繁殖[编辑]

紅嘴奎利亞雀的窩

這個物種的繁殖季視地區不同有所變化,但總體而言橫跨一年四季。[21]:139紅嘴奎利亞雀採一夫一妻制,但因群居的緣故通常在繁殖上高度同步,也偶爾會有因族群移動而放棄其卵及幼鳥的情形。[16]

就像其他織布鳥科成員,其巢穴為一個薄壁的球狀巢,側面有大入口,由雄鳥建造。[16]雄鳥會先建築一部分的巢穴後停止建造,並向雌鳥求偶,若雌鳥滿意雄鳥和他的巢,牠們會交配,隨後雄鳥就會完成巢。[24]雌鳥每次產1—5枚卵,10—12天後卵孵化,再11—13天後雛鳥可離巢,再兩周後就足以獨立生活。[16][24]在此過程中,雙親皆參與照顧雛鳥的任務。[16]幼鳥在約一歲時即性成熟可繁殖下一代。[24]

叫聲[编辑]

這個物種的歌聲有三個部分:分別是前奏的嘰喳聲、「tweedle、toodle、tweedle」以及長而高的哨聲;或者是「chee-chee-chee-chee……seee-seeew-seee……sweeeeee」,常常由複數隻雄鳥一同歌唱。[17]

數量與保育情況[编辑]

Q. q. lathamii亞種的鳥群

目前紅嘴奎利亞雀的族群數量尚未被量化,但據預測可達15億隻,是世界上數量最多的野生鳥類,僅次於被人類豢養而大量繁殖的家雞[12][26][27]但另一份2021年的模型預測中則認為紅嘴奎利亞雀並非數量最多的物種,而是家麻雀(前者預估9000萬隻、後者則預估有16億隻)。[28]

非洲許多地區的人民會捕捉大量紅嘴奎利亞雀以食用。[29][14]查德恩賈梅納一地每年可捕捉約500萬到1000萬隻的紅嘴奎利亞雀,但這對其族群數量似乎沒有太大影響。[29]過去也曾使用槍、毒藥及火焰噴射器對付這些鳥類,但其數量仍不為所動。[24]2000年的南非每個月最多可捕殺2100萬隻,年捕殺數量可能超過1.8億隻。[17]無論數量多寡,因其數量眾多且分佈範圍廣大,在缺乏任何明顯威脅下《國際自然保護聯盟瀕危物種紅色名錄》賦予其無危的地位。[1][26]

與人類的關係[编辑]

在非洲,紅嘴奎利亞雀普遍被視為是一種農業上的有害生物[12]雖然一隻紅嘴奎利亞雀一天只能吃掉約18公克的食物,但因為其鳥群數量常上達百萬,所以總消耗量相當驚人。[30]其覓食群體能具備足以摧毀大面積農作物的能力,一群200萬隻的紅嘴奎利亞雀一天能吃掉50公噸的糧食。[14][30]牠們在旱季吃麥子,而雨季到來時又吃稻米,且四處移動,因而被非正式地稱作「蝗蟲鳥」(locust bird)或「帶羽蝗蟲」(feathered locust)。[14][30]1989年的數據顯示這種鳥可造成每年達2200萬美元的損失。[16]但捕捉這些鳥類用以銷售的商業行為仍一定程度上的能做為廉價的蛋白質來源、且提供部分就業機會和改善生活條件。[31]

參考資料[编辑]

  1. ^ 1.0 1.1 BirdLife International. Quelea quelea. The IUCN Red List of Threatened Species 2018: e.T22719128A132125738. [2024-06-13]. doi:10.2305/IUCN.UK.2018-2.RLTS.T22719128A132125738.en可免费查阅. 
  2. ^ 2.0 2.1 2.2 International Ornithologists' Union. Gill, Frank; Donsker, David; Rasmussen, Pamela , 编. IOC World Bird List 14.1. [2023-12-20] (英语). 
  3. ^ 3.0 3.1 3.2 Lepage, Denis. Red-billed Quelea. Avibase: The world bird database. Bird Studies Canada. 2004 (英语). 
  4. ^ 4.0 4.1 Linné, Carl von. Systema Naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis 1 10th. Holmiae (Stockholm): Laurentii Salvii. 1758: 177 [2024-06-12] (拉丁语). 
  5. ^ 5.0 5.1 Red-billed Quelea Quelea quelea. WeaveResearch. 2017-04-19 [2024-06-13] (英语). 
  6. ^ Linné, Carl von. Systema Naturae per regna tria naturae, secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis. 1, part 1 12th. Holmiae (Stockholm): Laurentii Salii. 1766: 310 [2024-06-11]. doi:10.5962/bhl.title.68927 (拉丁语). 
  7. ^ Brisson, Mathurin Jacques. Ornithologia, sive, Synopsis methodica sistens avium divisionem in ordines, sectiones, genera, species, ipsarumque varietates : cum brevi & accurata cujusque speciei descriptione, citationibus auctorum de iis tractantium, nominibus eis ab ipsis impositis, nominibusque vulgaribus 2. Lugduni Batavorum (Leiden, Netherlands): Apud Theodorum Haak. 1763: 337 (法语). 
  8. ^ 8.0 8.1 De Silva, Thilina N.; Peterson, A. Townsend; Bates, John M.; Fernando, Sumudu W.; Girard, Matthew G. Phylogenetic relationships of weaverbirds (Aves: Ploceidae): A first robust phylogeny based on mitochondrial and nuclear markers. Molecular Phylogenetics and Evolution. 2017-04-01, 109: 21–32 [2024-06-13]. ISSN 1055-7903. doi:10.1016/j.ympev.2016.12.013 (英语). 
  9. ^ H&M4 Checklist family by family. The Turst for Avian Systematics. [2024-06-13] (英语). 
  10. ^ Reichenbach, H. G. Ludwig. Die vollständigste Naturgeschichte der Vögel. Expedition der Vollständigsten Naturgeschichte. 1850: pl. LXXVI [2024-06-13] (法语). 
  11. ^ Gray, George Robert. Catalogue of the genera and subgenera of birds contained in the British Museum. Printed by order of the Trustees. 1855: 70 [2024-06-13] (英语). 
  12. ^ 12.00 12.01 12.02 12.03 12.04 12.05 12.06 12.07 12.08 12.09 Cheke, Robert. Quelea quelea (weaver bird). Invasive Species Compendium. University of Greenwich. 2015 [2024-06-13]. doi:10.1079/cabicompendium.66441. (原始内容存档于2020-10-19) (英语). 
  13. ^ 13.0 13.1 13.2 Jobling, James A. The Helm Dictionary of Scientific Bird Names. London: Christopher Helm. 2010. ISBN 978-1-4081-2501-4 (英语). 
  14. ^ 14.0 14.1 14.2 14.3 14.4 14.5 DK. Bird: The Definitive Visual Guide. 2022-03: 455. ISBN 978-0-7440-3958-0 (英语). 
  15. ^ Tobias, Joseph A.; Sheard, Catherine; Pigot, Alex L.; Devenish, Adam J. M.; Yang, Jingyi; et al. AVONET: morphological, ecological and geographical data for all birds. Ecology Letters. 2022-03, 25 (3): 581—597 [2023-07-22]. doi:10.1111/ele.13898. (原始内容存档于2023-02-03) (英语). 
  16. ^ 16.00 16.01 16.02 16.03 16.04 16.05 16.06 16.07 16.08 16.09 16.10 Michael, Hutchins; Jackson, Jerome A.; Bock, Walter J.; Olendorf, Donna (编). Red-billed quelea. Grzimek's Animal Life Encyclopedia. Birds IV 11 2nd. Farmington Hills, MI: Gale Group: 388. 2002. ISBN 0-7876-5787-5 (英语). 
  17. ^ 17.0 17.1 17.2 17.3 17.4 17.5 17.6 17.7 17.8 Collias, E. C.; Collias, N. E.; Craig, A. J. F. K.; Fry, C. H.; Hines, C. J. H.; Keith, S.; Moyer, D.; Oschadleus, D.; Payne, R. B.; Pearson, D. J.; Smith, T. B.; Urban, E. K. Quelea quelea (Linnaeus). Red-billed Quelea. Travailleur à bec rouge. Fry, C. H.; Keith, S. (编). Birds of Africa VII. London: Christopher Helm. 2004: 207–212. ISBN 9781472986566 (英语). 
  18. ^ Ward, Peter. Distribution, systematics, and polymorphism of the African weaver-bird Quelea quelea. Ibis. 1966-01, 108 (1): 34–40 [2024-06-14]. ISSN 0019-1019. doi:10.1111/j.1474-919X.1966.tb07250.x (英语). 
  19. ^ Sundevall, Carl Jakob. Kungl Svenska vetenskapsakademien , 编. Foglar från Nordöstra Afrika. Öfversigt af Kongl. Vetenskaps-akademiens forhandlingar (P. A. Norstedt & Söner). 1850-08, 7 (5): 426 [2024-06-14] (瑞典语及拉丁语). 
  20. ^ Smith, Andrew. Report of the Expedition for Exploring Central Africa from the Cape of Good .... Cape town: Printed at the Government GazetteOffice. 1836: 51 [2024-06-14] (英语). 
  21. ^ 21.0 21.1 21.2 21.3 Craig, A. J. F. K. Family Ploceidae (Weavers). del Hoyo, Josep; Elliott, Andrew; Christie, David A. (编). Handbook of the birds of the world需要免费注册 15. Barcelona: Lynx Edicions. 2010. ISBN 978-84-96553-68-2 (英语). 
  22. ^ 22.0 22.1 Jones, P.J.; Dallimer, M.; Cheke, R.A.; Mundy, P.J. Are there two subspecies of Red-billed Quelea, Quelea quelea , in southern Africa? (PDF). Ostrich. 2002-03, 73 (1-2): 36–42 [2024-06-14]. Bibcode:2002Ostri..73...36J. ISSN 0030-6525. S2CID 8476454. doi:10.2989/00306520209485349 (英语). 
  23. ^ Reichenow, Anton. Die Vögel Afrikas 3. Neudamm: J. Neumann. 1900: 109. ISBN 9785882381157 (德语). 
  24. ^ 24.0 24.1 24.2 24.3 24.4 24.5 24.6 24.7 Clements, Kenny. Encyclopedia of Birds. Facts On File. 2007: 757–760. ISBN 978-0-8160-5904-1 (英语). 
  25. ^ 25.0 25.1 25.2 Markula, Anna; Hannan-Jones, Martin; Csurhes, Steve. Red-billed Quelea Risk Assessment (PDF) (报告). Invasive animal risk assessment. Department of Agriculture and Fisheries, State of Queensland, Australia. 2016 [2024-06-14] (英语). 
  26. ^ 26.0 26.1 Ekstrom, J.; Butchart, S. Species factsheet: Red-billed Quelea (Quelea quelea). BirdLife Data Zone. 2024 [2024-06-13] (英语). 
  27. ^ Dorfman, Eric. Counting Your Chickens: The World’s Most Numerous Bird. Carnegie Museum of Natural History. [2024-06-13] (英语). 
  28. ^ Callaghan, Corey T.; Nakagawa, Shinichi; Cornwell, William K. Global abundance estimates for 9,700 bird species. Proceedings of the National Academy of Sciences. 2021-05-25, 118 (21) [2024-06-13]. doi:10.1073/pnas.2023170118. (原始内容存档于2023-05-10) (英语). 
  29. ^ 29.0 29.1 Mulliè, Wim C. Traditional capture of Red-billed Quelea Quelea quelea in the Lake Chad Basin and its possible role in reducing damage levels in cereals. Ostrich. 2000-01, 71 (1-2): 15–20 [2024-06-13]. ISSN 0030-6525. doi:10.1080/00306525.2000.9639856 (英语). 
  30. ^ 30.0 30.1 30.2 O.o, Oduntan; A.l.a, Shotuyo; A.f, Akinyemi; J.a, Soaga. Bio Publisher Chronicles. Bio Publisher Chronicles. 2023-04-25 [2024-06-13]. ISSN 1927-6664. doi:10.5376/ijmeb.2015.05.0002可免费查阅 (英语). 
  31. ^ Mpala, Canisius; Sibanda, P.; Dlamini, M.; Sibanda, B. Are quelea birds really a menace? Innovative use of indigenous knowledge systems in the harvesting and utilisation of quelea lathamii in Hwange District of Matabeleland North Province需要免费注册. International Journal of Agricultural Sciences. 2015-05, 5 (3): 476–486 [2024-06-14] (英语). 

外部連結[编辑]